مجله چشم پزشکی بینا
سال هفدهم شماره 1 (پاییز 1390)

بررسی اثر کوتاه مدت میتومایسین C 02/0 درصد بر روی تراکم و تعداد سلول های اندوتلیال مرکز قرنیه به دنبال جراحی کراتکتومی فوتورفراکتیو (PRK) در بیماران با نزدیک بینی متوسط.
روش پژوهش: در این مطالعه، 42 چشم از 21 فرد با نزدیک بینی متوسط (بین 0/4- تا 0/8- دیوپتر) که تحت عمل PRK به همراه میتومایسین C 02/0 درصد به مدت 40 ثانیه قرار گرفته بودند، بررسی شدند. جهت بررسی تغییرات در تعداد سلول های اندوتلیال مرکز قرنیه (ECD)، متوسط سطح سلول (MCA) و ضریب تغییرات اندازه سلول ها (CV)، اسپکولار میکروسکوپی قبل و 6 ماه پس از عمل انجام شد.
میانگین سنی بیماران به هنگام انجام جراحی 3/6±2/26 سال بود. متوسط معادل کروی عیب انکساری قبل از عمل 2/1±2/5- دیوپتر بود که پس از جراحی به 5/0±4/0- دیوپتر کاهش یافت (001/0P<). متوسط تعداد سلول های اندوتلیال مرکز قرنیه (ECD) از 363±2920 سلول در میلی متر مربع قبل از عمل به 339±2802 سلول در میلی متر مربع پس از جراحی کاهش یافت (59/0P=). متوسط سطح سلول (MCA) (76/0P=) و ضریب تغییرات اندازه سلول ها (CV) (52/0P=) 6 ماه پس از جراحی تغییرات معناداری با پیش از آن نداشت.
استفاده از میتومایسین C 02/0 درصد به مدت 40 ثانیه حین کراتکتومی فوتورفراکتیو (PRK) در بیماران با نزدیک بینی متوسط، تغییرات آماری معنی داری در تعداد سلول های اندوتلیال مرکز قرنیه (ECD)، متوسط سطح سلول (MCA) و ضریب تغییرات اندازه سلول ها (CV) در پی گیری 6 ماهه ایجاد نمی کند.

مقایسه میزان موفقیت میتومایسین C و بواسیزوماب برای جلوگیری از شکست بلب در فیکوترابکولکتومی.
روش تحقیق: در این مطالعه 74 چشم از 69 بیمار با فشار داخل چشمی کنترل نشده و کاهش وسعت میدان بینایی ((VF loss و آب مروارید به صورت تصادفی در دو گروه درمانی قرار گرفتند. در گروه اول میتومایسین C با غلظت mg/ml 25/0 برای 3 دقیقه توسط اسفنج پس از پریتومی در محل فلپ صلبیه قرار داده شد و در گروه دوم بواسیزوماب با غلظت ml05/0 / mg25/1 در پایان عمل نزدیک محل بلب به صورت زیر ملتحمه ای تزریق گردید.
در 74 چشم از 69 بیمار شامل 41 مرد و 28 زن، میانگین سنی بیماران در گروه میتومایسین 8/92/66 و در گروه بواسیزوماب 8/85/64 سال بود. یافته ها 6 و 12 ماه پس از عمل جراحی در هر یک از چشم ها مورد بررسی قرار گرفتند. در بررسی پس از 6 ماه، متوسط فشار داخل چشم در گروه بواسیزوماب mmHg 98/491/15 به طور معنی داری بالاتر از گروه میتومایسین C، mmHg 1/376/12 بود (001/0P=). در پایان ماده دوازدهم نیز این مقادیر شامل 2/3±76/15 در گروه بواسیزوماب و mmHg 48/2 ±13 در گروه میتومایسین C بود، بین این مقادیر اختلاف معنی داری وجود داشت (003/0P=). مشخصات بلب از نظر وسعت (extension)، ارتفاع (elevation) و عروق پس از 6 و 12 ماه پی گیری بین دو گروه اختلاف معنی دار نداشت (41/0، 93/0، 94/0 P = در 6 ماه پی گیری و 89/0، 58/0، 56/0 P= در پایان یک سال). یک چشم در گروه بواسیزوماب به علت عدم کنترل فشار داخل چشمی با حداکثر 3 دارو نیاز به ترابکولکتومی مجدد پیدا کرد. هم چنین یک چشم در گروه میتومایسین C و یک چشم از گروه بواسیزوماب به علت عدم تشکیل بلب نیاز به بازسازی بلب پیدا کردند. در هیچ کدام از گروه ها، عوارض جانبی ناشی از داروها مشاهده نشد.
میتومایسین C در کنترل فشار داخل چشمی بعد از عمل جراحی فیکوترابکولکتومی، موثرتر از بواسیزوماب می باشد ولی از نظر مشخصات بلب و عوارض جانبی اختلافی بین دو گروه وجود ندارد.

مقایسه اثربخشی و ایمنی قطره چشمی میتومایسین C (MMC) و تزریق زیر ملتحمه ای 5- فلورواوراسیل (5-FU) جهت درمان نارسایی زودرس بلب (Bleb) پس از جراحی ترابکولکتومی یا ترابکولکتومی و فیکوامولسیفیکاسیون، به همراه کارگذاری لنز داخل چشمی (PT+PCIOL).
روش پژوهش: در مطالعه ای مقایسه ای، 37 چشم از 37 بیمار که مستعد به نارسایی زودرس بلب بودند، مورد بررسی قرار گرفتند. قطره چشمی MMC 02/0 درصد چهار مرتبه در روز به مدت 2 تا 4 هفته و یا تزریق 5- فلورواوراسیل به ملتحمه (5 میلی گرم در هر دوز) تجویز شد. معیارهای اصلی ارزیابی بیماران، فشار داخل چشمی (IOP) و موروفولوژی بلب بر اساس Indiana Bleb Appearance Grading Scale بود. از دیگر پارامترهایی که مورد ارزیابی قرار گرفتند، می توان میزان موفقیت در درمان، تعداد داروهای ضد گلوکوم مصرفی، بهترین دید اصلاح شده (BCVA) و عوارض جراحی را نام برد. موفقیت کامل به صورت IOP بین 18-5 میلی متر جیوه بدون مصرف دارو و موفقیت نسبی، به صورت IOP به همان میزان با یک یا دو داروی ضد گلوکوم تعریف گردید.
در 37 چشم، مشخصات پایه ای مانند سن، جنس، نوع گلوکوم و تعداد جراحی های قبلی بین دو گروه قابل مقایسه بود. تعداد جراحی ترکیبی PT+ PCIOL در گروه MMC بیش تر بود.]11 چشم (9/57 درصد) در گروه MMC در مقابل 3 چشم (7/16 درصد) در گروه FU-5؛ (01/0P=)[. به طور متوسط بیماران به مدت 0/8±5/11 ماه (میانه 0/8 ماه) در گروه MMC و 4/5± 9/10 ماه (میانه 0/11 ماه) در گروه FU-5 پی گیری شدند (58/0P=). متوسط IOP قبل از جراحی 8/8±6/20 میلی متر جیوه در گروه MMC و 4/11±8/25 میلی متر جیوه در گروه FU-5 بود (12/0P=) که بعد از12 ماه به ترتیب به 1/6 ±2/13 و 8/4 ±6/10 کاهش یافت (15/0P=). تفاوت آماری معنی داری در وسعت (31/0P=)، ارتفاع (17/0P=) و عروق (26/0P=) بلب بین گروه های مطالعه وجود نداشت. در نهایت، موفقیت کامل در 13 چشم (4/68 درصد) در گروه MMC و 14 چشم (8/77 درصد) در گروه FU-5 حاصل شد. موفقیت نسبی در یک چشم (3/5 درصد) در گروه MMC دیده شد ولی در گروه FU-5 وجود نداشت (71/0P=). آزمون کاپلان مایر نشان داد که میزان بقای موفقیت در 8 ماه (میانه پی گیری) 5/89 درصد در گروه MMC و 5/86 درصد در گروه FU-5 بود. هم چنین تعداد داروهای ضد گلوکوم (71/0P=) و BCVA (55/0P=) در دو گروه قابل مقایسه بودند. شایعترین عارضه MMC کراتوپاتی منقوط (Punctate) قرنیه بود که در 6 چشم (5/31 درصد) مشاهده گردید. شایع ترین عارضه FU-5، کراتیت فیلامانی (filamentary) در 7 چشم (9/38 درصد) بود. در میزان بروز عوارض در دو گروه با یکدیگر اختلاف آماری معنی دار وجود نداشت (14/0P=).
استفاده از قطره موضعی MMC 02/0 درصد با تزریق زیر ملتحمه ای FU-5 از لحاظ اثر بخشی و ایمنی در درمان نارسایی زودرس بلب قابل مقایسه می باشد. مصرف قطره MMC02/0 آسان تر است و می توان آن را در ابتدا شروع نمود و در صورت عدم دریافت پاسخ مناسب، از تزریق های FU-5 استفاده کرد.

بررسی شیوع و مشخصات ازوتروپی تطابقی در مرکز چشم نیکوکاری تبریز طی سال های 88-1383.
روش پژوهش: در این مطالعه توصیفی تحلیلی، اطلاعات تمامی بیماران مراجعه کننده طی سال های 88-1383 به درمانگاه استرابیسم مرکز چشم پزشکی نیکوکاری تبریز بررسی شده و اطلاعات دموگرافیک مبتلایان به ازوتروپی تطابقی مانند سن، جنس، عیب انکساری، انواع ازوتروپی تطابقی، و آمبلیوپی جمع آوری و تحلیل آماری شدند.
تعداد مراجعه کنندگان در این مدت 2146 بیمار بود. ازوتروپی تطابقی (55/11 درصد) 142 مورد از کل بیماران را تشکیل می داد. 9/35 درصد بیماران پسر و 1/64 درصد بیماران دختر بودند. میانگین سنی بیماران 4/4±58/5 سال بود. تعداد بیماران مبتلا به ازوتروپی تطابقی انکساری، ازوتروپی تطابقی غیر انکساری و ازوتروپی تطابقی پارشیال به ترتیب (7/57 درصد) 82، (9/4 درصد) 37، (3/37 درصد) 53 مورد بود. 69 بیمار (6/48 درصد) دچار آمبلیوپی بودند. میانگین عیب انکساری 8/1±22/4 دیوپتر بود. 5 نفر (5/3 درصد) مبتلا به پرکاری عضلات مایل تحتانی (IOOA: Inferior oblique over action) و 2 بیمار (4/1 درصد) مبتلا به انحراف عمودی انفکاکی (DVD: dissociated vertical deviation) بودند.
در این تحقیق، موارد ازوتروپی تطابقی انکساری بیشترین و ازوتروپی تطابقی غیر انکساری کم ترین نوع ازوتروپی تطابقی را تشکیل می دادند. آمبلیوپی در ازوتروپی تطابقی شایع و شیوع علایم همراه مثل DVD و IOOA پایین بود.

مقایسه تغییرات اندوتلیوم قرنیه پس از جراحی آب مروارید متعاقب دو روش فیکوامولسیفیکاسیون طولی (Longitudinal) و چرخشی (Torsional).
روش پژوهش: این مطالعه یک کارآزمایی بالینی است که در آن 60 چشم به طور تصادفی و مساوی بین دو گروه به صورت طولی (پالس) و چرخشی فیکو تقسیم شدند. تمام جراحی ها توسط یک فلوشیپ با تجربه سگمان قدامی انجام و نتایج نیز توسط یک ارزیاب بی اطلاع از گروه ها (ماسکه)، مورد بررسی قرار گرفت. قبل از عمل میزان حدت بینایی (VA)، سن و شدت آب مروارید هر بیمار ثبت شده و همه بیماران جهت تعیین تراکم سلول های اندوتلیوم قرنیه (ECD)، چندشکلی و چندهسته ای بودن سلول های قسمت مرکزی قرنیه به وسیله دستگاه کانفواسکن ارزیابی شدند. سپس بیماران تحت فیکو قرار گرفتند. سایر متغیرهای ثبت شده شامل زمان انجام فیکو (UST)، مجموع انرژی های پراکنده (CDE) وحجم مایع به کاررفته حین عمل بودند. بهترین دید اصلاح شده بیماران (BCVA) و نیز شاخص های کانفوکال یک ماه پس از عمل مجددا ارزیابی شدند.
میانگین تراکم سلول های اندوتلیوم (ECD) قبل از عمل در دو روش طولی وچرخشی به ترتیب 403 2761 و 4902690 سلول در هر میلی متر مربع بود که این میزان پس از عمل به ترتیب به 3582494 و 4682436 سلول در هر میلی متر مربع کاهش یافت. میزان کاهش ECD و افزایش چند شکلی و یا چندهسته ای شدن سلول ها، پس از عمل نسبت به مقادیر قبل از عمل در هریک از گروه ها از نظر آماری معنی دار بود (001/0P<)، اما تفاوت آماری معنی داری بین دو گروه مشاهده نشد (01/0P>)، هم چنین عارضه ای در هیچ یک از گروه ها مشاهده نشد. به علاوه میزانUST، CDE و حجم مایع به کاررفته حین عمل در بین دوگروه تفاوت معنی داری نداشت.
انجام فیکوامولسیفیکاسیون در هر دو روش طولی و چرخشی اثرات مشابهی برسلول های اندوتلیوم قرنیه اعمال می کند.

مقایسه لنزهای تماسی Rose-K و Conventional RGP در بیماران مبتلا به قوز قرنیه از نظر بهبود در حدت و عملکرد بینایی و میزان راحتی بیمار.
روش پژوهش: تعداد 54 بیمار با تشخیص قوز قرنیه(بر اساس علایم بالینی،کراتومتری وتوپوگرافی) در دو گروه 27 نفری به طور تصادفی با لنزهای تماسی Rose-K و Conventional Wohlk که به طور معمول در درمان این بیماران استفاده می شوند، توسط یک نفر متخصص چشم پزشکی و با روش استاندارد Three-Point-Touch)) قرار داده شدند. مشخصات عمومی بیماران، مقادیر کراتومتری، دید دور و نزدیک اولیه و اصلاح شده با لنز تماسی، میزان ساعات استفاده روزانه، تعداد دفعات برداشتن لنز تماسی در طول روز، میزان راحتی بیماران با لنز تماسی تجویز شده و نیز نمره عملکرد بینایی (براساس پرسشنامه 25سوالی عملکرد بینایی VFQ-25) در معاینه اولیه و پی گیری، بررسی شدند.
هر دو نوع لنز باعث بهبود در حدت بینایی دور و نزدیک در بیماران شدند، اما تفاوت آماری معنی دار بین دو گروه وجود نداشت (88/0P=). ساعات استفاده روزانه از لنز تماسی و میزان راحتی بیماران در گروه Rose-K بیش تر از گروه Conventional RGP بود (001/0P<). تعداد دفعات روزانه برداشتن لنز تماسی در هر دو گروه تقریبا یکسان بود (83/0P= و 4/1 میانگین). عملکرد بینایی در همه بیماران با استفاده از لنزهای تماسی تجویز شده بهبود آماری معنی داری داشت، اما بین دو گروه از نظر بهبود عملکرد بینایی تفاوت معنی داری وجود نداشت (45/0P=).
هر دو نوع لنز باعث بهبود در حدت بینایی و عملکرد بینایی می شوند و لنز Rose-K (که هم اکنون در ایران نیز تولید می شود) یکی از روش های درمانی مناسب برای بیماران مبتلا به قوز قرنیه است که رضایت بیش تری را نسبت به لنزهای معمول برای بیماران فراهم می کند.

مقایسه نتایج آناتومیک جراحی اسکلرال باکل با و بدون رتینوپکسی در درمان بیماران مبتلا به جداشدگی رگماتوژن شبکیه.
روش پژوهش: این مطالعه به صورت گزارش موارد مداخله ای و مقایسه ای گذشته نگر بر روی 71 بیمار فاکیک مبتلا به جداشدگی شبکیه انجام شده است. رتینوپکسی در 41 بیمار (35 بیمار به صورت لیزر فوتوکواگولاسیون و 6 بیمار کرایوتراپی) به عمل آمده و برای 30 بیمار انجام نشده بود. این دو گروه از نظر میزان موفقیت آناتومیک و بینایی و هم چنین از نظر پیدایش ادم سیستویید و چروکیدگی ماکولا با هم مقایسه شدند.
متوسط مدت پی گیری در گروه با رتینوپکسی 6/811 ماه، (میانه 5/7 ماه) در گروه بدون رتینوپکسی 2/101/13 ماه (میانه 4/8 ماه) بود. جداشدگی مجدد در گروه بدون رتینوپکسی برای 4 بیمار (3/13 درصد) و در گروه با رتینوپکسی در 6 بیمار (6/14 درصد) اتفاق افتاد که این تفاوت دو گروه از نظر آماری معنی دار نبود (9/0P>). بین دو گروه از نظر نتایج حدت بینایی در 6 ماه و پی گیری نهایی و هم چنین از نظر پیدایش ادم سیستویید ماکولا یا چروکیدگی ماکولا تفاوت معنی داری وجود نداشت. میزان بهبود دید در گروه‮ با رتینوپکسی 48/043/0 لوگمار و در گروه بدون رتینوپکسی 69/047/0 لوگمار محاسبه گردید.
در ترمیم جداشدگی شبکیه، انجام رتینوپکسی در جراحی اسکلرال باکل سود بیش تری برای افزایش موفقیت آناتومیک یا بینایی به ویژه در پی گیری کوتاه مدت عمل ندارد. ضروری است نتایج این تحقیق در یک کارآزمایی بالینی با پی گیری طولانی تر تایید گردد.

بررسی عوامل اپیدمیولوژیک و موثر در ایجاد آسیب های نافذ چشمی در بیماران با سن کم تر از 16 سال مراجعه کننده به بیمارستان فیض در سال 1388.
روش پژوهش: این مطالعه مقطعی، بر روی 100 کودک و نوجوان مبتلا به آسیب نافذ چشم که در مدت یک سال به اورژانس چشم پزشکی بیمارستان فیض اصفهان مراجعه نموده بودند صورت گرفت و عواملی مانند سن، جنس، زمان و مکان آسیب، سطح تحصیلات والدین، علت نوع آسیب مقایسه گردید.
میانگین سنی بیماران 8/3±7 سال (16-2 سال) بود. جمعا 100 بیمار که 69 نفر پسر و 31 نفر دختر بودند. در 57 مورد آسیب در منزل روی داده است. 47 درصد مصدومیت ها در هنگام صبح صورت گرفته بود. شایع ترین عامل آسیب، چاقو با فراوانی 26 درصد بود و چوب با فراوانی 17 درصد دومین علت شایع بود. 29 نفر در زمان حادثه تنها بوده اند. پارگی قرنیه شایع ترین نوع آسیب بود. ضربه در 100 درصد بیماران یک طرفه بود.
دقت و نظارت مراقبین کودکان به ویژه در هنگام صبح، از عوامل مهم در کاهش بروز آسیب های نافذ چشم می باشد. ضمن آن که آموزش والدین برای توجه بیش تر به سلامت چشم و نظارت بر فعالیت ها نیز از اهمیت خاصی برخوردار است.

سندرم خشکی چشم یک اختلال چند علتی لایه اشکی و سطح چشم می باشد که اغلب باعث اختلال دید، احساس ناراحتی و آسیب به سطح چشم می شود. مطالعات مختلف نشان می دهند که شیوع بالینی بیماری خشکی چشم 5/0-4/0 درصد می باشد و در زنان و افراد مسن شایع تر است. خشکی چشم تاثیر قابل توجهی بر عملکرد بینایی، فعالیت های روزمره اجتماعی و فیزیکی، هم چنین کارآیی فرد در محیط کار و کیفت زندگی وی می گذارد. در این مقاله آناتومی و فیزیولوژی واحد عملکرد اشکی و لایه اشکی، پاتوفیزیولوژی و علل سندرم خشکی چشم (DES)، طبقه بندی، عوامل خطر و نحوه تشخیص و بالاخره درمان سندرم خشکی چشم (DES) مورد بحث و بررسی قرار می گیرد.

معرفی بیمار: آقای 48 ساله ای با سابقه سوختگی حرارتی سطح قرنیه چشم چپ از دو سال پیش مراجعه نمود. بیمار مدت کوتاهی پس ازحادثه، دچار کاهش دید و احساس خشکی چشم شده بود و از آن زمان با تشخیص خشکی چشم تحت درمان دارویی قرار گرفته اما بهبودی حاصل نشده بود. در هنگام مراجعه در معاینه، هایپرتروفی اپی تلیال قرنیه با درگیری تقریبا کامل سطح قرنیه با حدود مشخص و مضرص (Scalloped)، بدون درگیری ناحیه لیمبوس و ملتحمه مشهود بود. بیمار تحت نمونه برداری اکسیزیونال (دبریدمان) اپی تلیوم قرنیه قرار گرفت که در بررسی میکروسکوپی نمونه به دست آمده دیسپلازی شدید قرنیه (کارسینوم سنگفرشی درجا) گزارش گردید. پس از اکسیزیون، بیمار تحت درمان با قطره فلوئورواوراسیل با میزان 50 میلی گرم در دسی لیتر، چهار بار در روز قرار گرفت که تا زمان آخرین معاینه (یک و نیم ماه بعد از جراحی)، نشانه هایی از عود مشاهده نشد. دید چشم چپ بیمار در آخرین معاینه 10/9 بوده و علایم خشکی چشم به طور کامل از بین رفت.

در موارد خشکی چشم یک طرفه مزمن و مقاوم به درمان به همراه شواهد درگیری اپی تلیوم قرنیه، حتی در صورت عدم درگیری ناحیه لیمبوس و ملتحمه، نئوپلازی های ایزوله قرنیه باید مد نظر قرارگیرد.

گزارش یک مورد اندوفتالمیت اندوژن با کلبسیلا در بیمار مبتلا به آبسه کبدی.
گزارش مورد: آقای 79 ساله ای با شکایت کاهش شدید بینایی و درد چشم چپ مراجعه نمود. در معاینه بالینی بیمار، پرخونی در ملتحمه، ادم قرنیه، هیپوپیون و واکنش سلولی شدید در فضای زجاجیه چشم چپ و تغییر رنگ زرد ملتحمه چشم راست مشهود بود. سی تی اسکن شکمی نشان دهنده آبسه کبدی در لوب راست بود که توسط بیوپسی از پوست تحت راهنمایی سونوگرافی تایید شد. کشت خون، زجاجیه و بیوپسی کبد نشان دهنده رشد کلبسیلا بود. بیمار مبتلا به اندوفتالمیت اندوژن کلبسیلایی ثانویه به باکترمی حاصل از آبسه کبدی بود.

گزارش این مورد نشان می دهد که این بیماری محدود به شرق آسیا نبوده و ممکن است مساله ای جهانی باشد.

گزارش ظهور سودواکسفولیاسیون در بیمار دچار قوز قرنیه که تحت عمل جراحی پیوند نفوذی قرنیه قرار گرفته بود.
معرفی بیمار: آقای 37 ساله ای که 13 سال پیش به علت قوز قرنیه در چشم چپ تحت عمل پیوند نفوذی قرنیه قرار گرفته بود، علایم سودواکسفولیاسیون را در همان چشم نشان داد. به غیر از رسوب مواد سودواکسفولیاسیون روی لنز و حاشیه مردمک، سایر معاینات چشم پزشکی طبیعی بود. قرنیه دهنده از یک فرد 40 ساله که به دنبال تصادف فوت شده بود، گرفته شد.
ظهور سودواکسفولیاسیون در چشمی که سابقه جراحی پیوند قرنیه دارد می تواند یک یافته کاملا اتفاقی و یا ناشی از جراحی انجام شده بر روی چشم باشد. اتفاقی بودن این یافته و یا ارتباط ظهور سودواکسفولیاسیون با پیوند قرنیه نیازمند مطالعات گسترده تری می باشد.